Koffie, ooit nogal exotisch en een echte delicatesse. Tegenwoordig overal aanwezig en volledig geïntegreerd in de dagelijkse routine van half Amsterdam. Wie geniet nou niet van ‘een lekker bakkie pleur’? Zo ook Guido van Staveren, een ondernemer pur sang, die vindt dat het anders kan. “De huidige productieprocessen en methoden van werken sluiten niet meer aan op de wereld waarin we tegenwoordig leven. Het kan een stuk eerlijker, beter en effectiever.”
Nadat hij letterlijk zijn fabriek voor houten kozijnen in Polen in rook op zag gaan, liep hij onbedoeld tegen de wereld van ontwikkelingshulp aan. Door een kennis werd hij gevraagd om geldstromen te identificeren, de ondernemersgeest in hem kon het niet laten ook te kijken naar producten die in de desbetreffende landen verhandeld konden worden. Hij bestudeerde de productieketens van bijvoorbeeld palmolie, cacao en koffie; bij die laatste ontdekte hij dat de prijs voor koffie de afgelopen 20 jaar 200% is gestegen. Terwijl de waarde in landen waar het geproduceerd wordt in diezelfde periode van 45% naar 15% daalde, om het nog niet te hebben over de toegevoegde waarde (winst).
Er wordt dus zo min mogelijk voor de koffie betaald en zo veel mogelijk voor de koffie gevraagd. De grote spelers op de koffiemarkt houden dit in stand door zelf in de EU of de VS te branden en de bonen onverwerkt bij de boeren in te kopen. Dit gaat niet alleen ten koste van de opbrengst voor de boeren maar ook van de kwaliteit van de koffiebonen. Guido ontdekte dat dit ook anders kan, eerlijker en beter, zonder dat je daarvoor een groot deel van je winst moet inleveren. Simpelweg door ook in de landen van herkomst te gaan verwerken en branden; zo creëer je die toegevoegde waarde, winstcapaciteit: voor de boeren en ontstaat er een gezonde productieketen.
Uiteraard heeft Max Havelaar al jaren ‘fairtrade’ koffie in de schappen liggen, maar na een kritische blik op wat dit voor de boeren opbrengt en hoeveel er in de praktijk daadwerkelijk wordt afgenomen, is al snel duidelijk dat dit een druppel op een gloeiende plaat is. Daarnaast verander je daarmee niets aan de keten, je belooft alleen een minimum prijs en betaalt meer voor de bonen.
Dus bedacht van Staveren het ‘fairchain’ principe, een gezonde en eerlijke productieketen met kwalitatief hoge bonen. Op het moment zijn er heel veel kleine boeren die met elkaar concurreren en hierdoor zakt de prijs. Dat is exact wat de grote spelers willen, alleen hebben de boeren hier zelf niets aan. Hij noemt dit: “concurrentie op armoede” en dit moet verschuiven naar concurrentie op kwaliteit. Moyee beoogt dit voor elkaar te krijgen door 20% boven de marktwaarde te gaan zitten, maar dit alleen te betalen voor de beste bonen.
Uiteindelijk is Moyee coffee begonnen aan een zogenoemde ‘fairchain’ revolutie. Ze zijn zelfs al aan het kijken naar een ‘fairchain’ community. De manier waarop we produceren en naar bepaalde zaken kijken dient te veranderen. We staan op een kruispunt volgens van Staveren: “Ik geloof dat er een nieuw soort multinationals zal ontstaan die dat kleine, dat lokale en persoonlijke in hun DNA hebben”.
Of Moyee de eerste vertegenwoordiging van deze nieuwe soort multinationals wordt moet uiteraard in de praktijk gaan blijken. Duidelijk is dat het een zeer authentiek, vindingrijk en eigenwijs initiatief is! Wij, bij Echt Amsterdams, staan er dan ook volledig achter en zullen hen nauw in de gaten houden.